Według zachowanych danych pochodzących z lat dwudziestych XIX wieku, na cmentarzu Parafialnym przy ulicy Kolskiej grzebano rocznie od 60 do 90 zmarłych. Liczba zmarłych dramatycznie wzrastała w okresie kilkakrotnie powracającej epidemii cholery. Najstraszniejsze żniwo zebrała epidemia cholery, która wybuchła w 1848 roku, na jej skutek liczba mieszkańców zmniejszyła się o ponad 700 osób.

Na cmentarzach ulicy Kolskiej pochowano zwłoki pruskich i rosyjskich żołnierzy poległych w trakcie walk o Konin w 1914 roku, które kolejno zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz wojenny przy ulicy Szpitalnej. Byli wśród nich również Polacy powołani do służby w armiach zaborców i zmuszani do bratobójczej walki pod obcymi sztandarami.

W latach 1919-1921 na katolickim cmentarzu parafialnym wieczny spoczynek znalazło 81 polskich żołnierzy Batalionu Zapasowego 18 pułku piechoty, dla którego Konin był wówczas miastem garnizonowym. Zmarłych żołnierzy chowano w jednej części cmentarza, tworząc w ten sposób odrębną kwaterę wojskową.

Kolejna wojna również pozostawiła ślady tragicznych wydarzeń. W 1939 roku we wspólnej mogile na cmentarzu katolickim pogrzebano zwłoki kilkudziesięciu cywilnych ofiar barbarzyńskiego nalotu hitlerowskiego lotnictwa. Na katolickim cmentarzu hitlerowcy polecili również grzebać zwłoki więźniów obozu pracy dla Żydów w podmiejskim naówczas Czarkowie (obecnie rejony ulicy Kolejowej). Obóz ten Niemcy zorganizowali jesienią 1942 roku przywożąc 1000~1200 osobową grupę Żydów, głównie z Gostynina i okolic.

Więźniowie byli zatrudniani przy robotach związanych z rozbudową linii kolejowej. Zwłoki zmarłych na terenie obozu przewożono na cmentarz przy ulicy Kolskiej i tutaj je grzebano. Zwłoki zmarłych i zamordowanych w trakcie pracy zakopywano wzdłuż torów linii kolejowej.

W roku 1945 na cmentarzu pochowano również żołnierzy radzieckich poległych w trakcie walki o Konin. Po wojnie zostali oni ekshumowani i przeniesieni na cmentarz wojenny żołnierzy radzieckich w Kole. Konińskie nekropolie przy ulicy Kolskiej w ciągu ponad dwóch stuleci istnienia sukcesywnie zwiększały zajmowany obszar. Obecnie cmentarz parafii ewangelicko-augsburskiej zajmuje teren o powierzchni blisko 35 arów, a cmentarz parafii rzymsko-katolickiej ok 4,5 ha. Zmieniał się nie tylko kształt, ale również i wygląd cmentarzy. Początkowo dominowały proste mogiły, a murowane grobowce i kamienne nagrobki stanowiły do połowy XIX w. rzadkość. Dopiero w drugiej połowie tegoż stulecia poczęły się na nich pojawiać coraz bardziej wyszukane nagrobki i grobowce zamożnych konińskich rodzin. Z wieloma z nich czas nie obszedł się łaskawie. Często opuszczone i zapomniane noszą ślady nie tylko zniszczeń spowodowanych przez czynniki naturalne, ale czasami niestety także ludzkiej bezmyślności.

Najstarsze konińskie cmentarze zmuszają do refleksji i często bardziej przemawiają do wyobraźni, aniżeli inne przekazy historyczne. Skłaniają do zadumy nad indywidualnymi losami przodków, ale także nad przeszłością naszego miasta. Tak bowiem jak wielowyznaniowy i wielonarodowy był Konin w swoich dziejach, takim były i są jego cmentarze. I chociaż różnie niekiedy układały się wzajemne stosunki, poddane presji pełnych nienawiści ideologii i dramatycznych wydarzeń europejskiej historii, to w Koninie prochy jego dawnych mieszkańców na wieki spoczywają obok siebie. Nieme, lecz jakże wymowne, świadectwo wspólnego dziedzictwa i ogólnoludzkich wartości.

Źródło: „Konińskie Nekropolie”

wydawca: Urząd Miasta Konin